A,B,C Ksenonu
: wt sty 17, 2012 19:30
Jako że ostatnimi czasy w dziale style pojawia się masa pytań odnośnie xenonu postanowiłem stworzyć temat w którym spróbujemy upchać wszystkie ważne informację.
Dział jest otwarty, można pytać o to, co nie zostało wyjaśnione poniżej
Na początek parę podst. informacji:
1.Co to są światła kesenonowe w aucie?
Każdy kierowca widział na pewno samochody, których reflektory dają bardzo silne, lekko niebieskawe światło. Najczęściej spotyka się je w niemieckich autach klasy średniej i wyższej, jednak ostatnio coraz częściej można je spotkać w samochodach niższych klas. Wyjaśnię poniżej, na czym polega istota takich rozwiązań. W standardowych reflektorach mijania źródłem światła jest żarówka (czyli wynalazek z przed ponad 100 lat).
Wprawdzie nowoczesne żarówki halogenowe są bardzo wydajne, jednak ciągle ich sprawność jest niewielka, gdyż większość energii dostarczonej żarówce zamieniana jest w ciepło, a tylko niewielki procent w światło. Poza tym żarówki z czasem ulegają zużyciu, co dodatkowo powoduje osłabienie światła. W końcu żarówka się przepala i trzeba ją wymienić.
W reflektorach xenonowych nie ma żarówki, źródłem światła jest palnik wyładowczy. Jest to bańka szklana, zaopatrzona w dwie elektrody i wypełniona gazem szlachetnym – ksenonem (stąd nazwa). Po przyłożeniu napięcia do elektrod powstaje między nimi łuk elektryczny (czyli strumień plazmy w zjonizowanym gazie) o bardzo silnym świetle i białej barwie. Większość świateł samochodowych i lamp ulicznych daje barwę zbliżoną do żółtej, więc światło xenonowe wydaje się niebieskie lub fioletowe. W rzeczywistości jest ono białe, podobne do światła dziennego. Natężenie jest trzykrotnie większe niż z żarówki halogenowej (H4 – mijania), przy czym pobór prądu jest o 1/3 mniejszy.
Jednak nie wystarczy po prostu zmienić żarówki na palnik xenonowy. Aby rozpalić łuk potrzebne jest napięcie rzędu kilkunastu tysięcy volt, potem, aby go podtrzymać potrzebny jest prąd zmienny o napięciu ok. 85V. Do tego celu stosuje się tzw. przetwornice – są to skomplikowane urządzenia elektroniczne, zasilane z instalacji elektrycznej samochodu, które wytwarzają odpowiednie napięcia. Do jednego palnika zamontowana jest jedna przetwornica. Główne firmy produkujące przetwornice to Hella, Bosch, Philips i Valeo. Najczęściej stosuje się jedynie xenonowe światła mijania, długie mają żarówkę halogenową.
2.Czy można wymienić żarówkę w reflektorze halogenowym (z żarówką halogenową np. H4) na palnik ksenonowy?
Nie. Reflektor ksenonowy, to nie tylko palnik ksenonowy. To przede wszystkim urządzenie sterujące, bez którego reflektor nie będzie działał.
3.Czy każdy kierowca może mieć reflektory ksenonowe?
I tak i nie. Są trzy drogi, dzięki którym można mieć w swoim aucie reflektory ksenonowe. Pierwsza- zakup auta z fabrycznie zamontowanymi reflektorami ksenonowymi (np. Opla Omega, Hondy Accord, VW Passata).
Druga- zamiana fabrycznych reflektorów na halogenowych na reflektory ksenonowe. Uwaga! Tylko do wybranych modeli aut, do których Hella oferuje specjalne zestawy montażowe (np. VW Golf, Ford Fokus, Mercedes klasy E, BMW "piątka", Audi A3). Oferta ta stale się poszerza. Nie można kupić auta z reflektorami halogenowymi i zmontować reflektora ksenonowego, który nie jest specjalnym zestawem akcesoryjnym, gdyż fabryczna instalacja samochodu nie jest do tego przystosowana (dotyczy to np. VW Passata)!
Trzecia- montaż dodatkowych, ksenonowych reflektorów dalekosiężnych. Szeroka gama takich reflektorów oznacza, że praktycznie każdy kierowca może je kupić. Najmniejszy na rynku reflektor dodatkowy, to DE XENON, który można wmontować w zderzak.
4.Dlaczego reflektory ksenonowe są taki drogie?
Głównym powodem jest stosowanie zaawansowanej technologicznie elektroniki, która poraża koszt reflektorów. Dotyczy to zarówno zapłonnika, jak również urządzenia samopoziomującego reflektor (w przypadku świateł mijania). Z technicznego punktu widzenia reflektory ksenonowe wymagają urządzenia, które zmienia prąd stały z wymagany prąd zmienny i wytwarza napięcie 20 000V wymagane do zapłony gazu znajdującego się w żarówce.
5.Dlaczego do ksenonowego świateł mijania potrzebne jest urządzenie czyszczące klosz reflektora- "spryskiwacz"?
Bardzo jasne światło ksenonowe mogłoby stanowić oślepienia jadących z przeciwka bez zastosowania dodatkowych środków, szczególnie wobec zmieniającego się obciążenia pojazdu (zmiana kąta padania) oraz zanieczyszczenia klosza (defleksja strumienia światła w obszar oślepienia). Przepisy homologacyjne biorą te uwarunkowania pod uwagę. Według ECE reflektory ksenonowe świateł mijania mogą być stosowane tylko wraz z automatycznym układem poziomowania reflektora oraz systemem oczyszczania klosza, uzależnionych od charakterystyki układu jezdnego pojazdu.
6.Palniki wyładowcze
W Europie powstał standard palników xenonowych (określony regulacją nr 99 Europejskiej Komisji Gospodarczej) i w handlu spotyka się jego dwa rodzaje: D2S do reflektorów projekcyjnych (soczewkowych) i D2R do reflektorów z lustrem parabolicznym (klasycznych). D1S z wbudowanym zapłonnikiem i najnowsze D4S XenEcco w których całkowicie wyeliminowano rtęć.
Trwałość palników jest bardzo wysoka, jedynie z czasem światło zmienia barwę (żarówka wygrzewa się) - jednak dzieje się to po stosunkowo długim czasie. Producenci podają żywotność palników na ok. 3000 godzin - to jest 180 tys km przejechanych z włączonymi światłami ze średnią prędkością 60km/h.
W związku ze zmianą barwy po czasie - w przypadku konieczności - powinno się wymieniać palniki parami. W Europie palniki xenonowe produkują głównie firmy: Osram (Xenarc), Philips i GE
7.Rodzaje reflektorów
Występują dwa podstawowe rodzaje reflektorów: tradycyjne paraboliczne i projektory soczewkowe. Dawniej jedynym sposobem na poprawne ukształtowanie wiązki światła było zastosowanie klosza z odpowiednio ukształtowaną mozaiką pryzmatów. Ostatnio dzięki zastosowaniu komputerowego projektowania odbłyśnika można było zrezygnować z mozaiki i zastosować gładką szybę. Bardzo wydajne są projektory soczewkowe, które składają się z parabolicznego odbłyśnika, przesłony formującej strumień światła i soczewki skupiającej. Projektory dają silnie skupioną wiązkę światła o wyraźnej granicy światło-cień.
W większości nowych samochodów stosuje się projektory bi-xenonowe. Pojedynczy projektor (soczewka) spełnia funkcję reflektora mijania, a po włączeniu świateł drogowych elektromagnes przesuwa specjalną przesłonę, odsłaniając część promienia zasłoniętą normalnie dla świateł mijania. Coraz częściej też występują reflektory z funkcją Dynamic - doświetlania zakrętów !
8.Co to jest temperatura barwowa i jak ją dobrać?
Temperatura barwowa palnika, jest kolorem świecenia emitowanym przez palnik ksenonowy i wyrażana jest w Kelwinach (K). Seryjnie, w zależności od lokalnych rynków i przepisów na nich obowiązujących, montowane są palniki o temperaturze 4300-5800K i luminacji 3200-2700Lm. Dla porównania światło halogenowe, świeci z temperaturą 3000K oraz luminacją ok. 1000 Lm. Temperatura koloru zmienia się od podczerwieni poprzez światło żółte (ciepłe), białe dzienne, aż do ultrafioletu (światło zimne). Ważnym parametrem jest luminacja, czyli wartość rzeczywistego światła, które palnik emituje przy danej temperaturze koloru. Jest ona odwrotnie proporcjonalna do temperatury świecenia. Zatem im większa temperatura barwowa, tym mniej jest rzeczywistego światła. XenoTec oferuje i rekomenduje stosowanie temperatur koloru zbliżonych do tych, montowanych seryjnie, w samochodach wyposażonych w instalacje ksenonową.
9.Czy temperatura barwowa ma wpływ na grzanie się palnika i czy inne parametry są od niej zależne?
Standard parametrów palnika ksenonowego, tj. napięcie, prąd oraz wynikającą z nich moc, jest zachowany, niezależnie od temperatury barwowej i nie ma ona znaczącego wpływu na rzeczywistą temperaturę pracy palnika. Temperatura barwowa jest określeniem "ciepłoty" barwy światła emitowanego przez palnik. Światło białe, zbliżone do światła dziennego, z żółtą poświatą odbierane jest jako jako ciepłe, a światło białe z niebieską poświatą, jako chłodne/ zimne.
10.Dlaczego zaleca się wymianę palników parami?
Ze względów bezpieczeństwa, zawsze zaleca się wymianę palników ksenonowych parami. Podczas ich długotrwałej pracy, następuje powolne wypalanie się w nich mieszanki odpowiedzialnej za temperaturową barwę emitowanego światła, co powoduje spadek luminacji, czyli pogorszenie parametrów oświetlenia. Wymieniając tylko jeden palnik na nowy, istnieje prawdopodobieństwo różnic w oświetleniu co może prowadzić do przemęczenia wzroku kierowcy, a w konsekwencji do niebiezpiecznych sytuacji na drodze.
11. Barwy zestawów ksenonowych:
~3000K - żółte światło, mocny efekt penetrujący 4300K - żółty, początek zakresu lamp ksenonowych 5000K - światło białe
6000K - światło białe, z poświatą koloru niebieskiego 6500K - światło dzienne 8000K - biel połączona z wyraźnym niebieskim 12000K - światło koloru fioletowego
Dział jest otwarty, można pytać o to, co nie zostało wyjaśnione poniżej
Na początek parę podst. informacji:
1.Co to są światła kesenonowe w aucie?
Każdy kierowca widział na pewno samochody, których reflektory dają bardzo silne, lekko niebieskawe światło. Najczęściej spotyka się je w niemieckich autach klasy średniej i wyższej, jednak ostatnio coraz częściej można je spotkać w samochodach niższych klas. Wyjaśnię poniżej, na czym polega istota takich rozwiązań. W standardowych reflektorach mijania źródłem światła jest żarówka (czyli wynalazek z przed ponad 100 lat).
Wprawdzie nowoczesne żarówki halogenowe są bardzo wydajne, jednak ciągle ich sprawność jest niewielka, gdyż większość energii dostarczonej żarówce zamieniana jest w ciepło, a tylko niewielki procent w światło. Poza tym żarówki z czasem ulegają zużyciu, co dodatkowo powoduje osłabienie światła. W końcu żarówka się przepala i trzeba ją wymienić.
W reflektorach xenonowych nie ma żarówki, źródłem światła jest palnik wyładowczy. Jest to bańka szklana, zaopatrzona w dwie elektrody i wypełniona gazem szlachetnym – ksenonem (stąd nazwa). Po przyłożeniu napięcia do elektrod powstaje między nimi łuk elektryczny (czyli strumień plazmy w zjonizowanym gazie) o bardzo silnym świetle i białej barwie. Większość świateł samochodowych i lamp ulicznych daje barwę zbliżoną do żółtej, więc światło xenonowe wydaje się niebieskie lub fioletowe. W rzeczywistości jest ono białe, podobne do światła dziennego. Natężenie jest trzykrotnie większe niż z żarówki halogenowej (H4 – mijania), przy czym pobór prądu jest o 1/3 mniejszy.
Jednak nie wystarczy po prostu zmienić żarówki na palnik xenonowy. Aby rozpalić łuk potrzebne jest napięcie rzędu kilkunastu tysięcy volt, potem, aby go podtrzymać potrzebny jest prąd zmienny o napięciu ok. 85V. Do tego celu stosuje się tzw. przetwornice – są to skomplikowane urządzenia elektroniczne, zasilane z instalacji elektrycznej samochodu, które wytwarzają odpowiednie napięcia. Do jednego palnika zamontowana jest jedna przetwornica. Główne firmy produkujące przetwornice to Hella, Bosch, Philips i Valeo. Najczęściej stosuje się jedynie xenonowe światła mijania, długie mają żarówkę halogenową.
2.Czy można wymienić żarówkę w reflektorze halogenowym (z żarówką halogenową np. H4) na palnik ksenonowy?
Nie. Reflektor ksenonowy, to nie tylko palnik ksenonowy. To przede wszystkim urządzenie sterujące, bez którego reflektor nie będzie działał.
3.Czy każdy kierowca może mieć reflektory ksenonowe?
I tak i nie. Są trzy drogi, dzięki którym można mieć w swoim aucie reflektory ksenonowe. Pierwsza- zakup auta z fabrycznie zamontowanymi reflektorami ksenonowymi (np. Opla Omega, Hondy Accord, VW Passata).
Druga- zamiana fabrycznych reflektorów na halogenowych na reflektory ksenonowe. Uwaga! Tylko do wybranych modeli aut, do których Hella oferuje specjalne zestawy montażowe (np. VW Golf, Ford Fokus, Mercedes klasy E, BMW "piątka", Audi A3). Oferta ta stale się poszerza. Nie można kupić auta z reflektorami halogenowymi i zmontować reflektora ksenonowego, który nie jest specjalnym zestawem akcesoryjnym, gdyż fabryczna instalacja samochodu nie jest do tego przystosowana (dotyczy to np. VW Passata)!
Trzecia- montaż dodatkowych, ksenonowych reflektorów dalekosiężnych. Szeroka gama takich reflektorów oznacza, że praktycznie każdy kierowca może je kupić. Najmniejszy na rynku reflektor dodatkowy, to DE XENON, który można wmontować w zderzak.
4.Dlaczego reflektory ksenonowe są taki drogie?
Głównym powodem jest stosowanie zaawansowanej technologicznie elektroniki, która poraża koszt reflektorów. Dotyczy to zarówno zapłonnika, jak również urządzenia samopoziomującego reflektor (w przypadku świateł mijania). Z technicznego punktu widzenia reflektory ksenonowe wymagają urządzenia, które zmienia prąd stały z wymagany prąd zmienny i wytwarza napięcie 20 000V wymagane do zapłony gazu znajdującego się w żarówce.
5.Dlaczego do ksenonowego świateł mijania potrzebne jest urządzenie czyszczące klosz reflektora- "spryskiwacz"?
Bardzo jasne światło ksenonowe mogłoby stanowić oślepienia jadących z przeciwka bez zastosowania dodatkowych środków, szczególnie wobec zmieniającego się obciążenia pojazdu (zmiana kąta padania) oraz zanieczyszczenia klosza (defleksja strumienia światła w obszar oślepienia). Przepisy homologacyjne biorą te uwarunkowania pod uwagę. Według ECE reflektory ksenonowe świateł mijania mogą być stosowane tylko wraz z automatycznym układem poziomowania reflektora oraz systemem oczyszczania klosza, uzależnionych od charakterystyki układu jezdnego pojazdu.
6.Palniki wyładowcze
W Europie powstał standard palników xenonowych (określony regulacją nr 99 Europejskiej Komisji Gospodarczej) i w handlu spotyka się jego dwa rodzaje: D2S do reflektorów projekcyjnych (soczewkowych) i D2R do reflektorów z lustrem parabolicznym (klasycznych). D1S z wbudowanym zapłonnikiem i najnowsze D4S XenEcco w których całkowicie wyeliminowano rtęć.
Trwałość palników jest bardzo wysoka, jedynie z czasem światło zmienia barwę (żarówka wygrzewa się) - jednak dzieje się to po stosunkowo długim czasie. Producenci podają żywotność palników na ok. 3000 godzin - to jest 180 tys km przejechanych z włączonymi światłami ze średnią prędkością 60km/h.
W związku ze zmianą barwy po czasie - w przypadku konieczności - powinno się wymieniać palniki parami. W Europie palniki xenonowe produkują głównie firmy: Osram (Xenarc), Philips i GE
7.Rodzaje reflektorów
Występują dwa podstawowe rodzaje reflektorów: tradycyjne paraboliczne i projektory soczewkowe. Dawniej jedynym sposobem na poprawne ukształtowanie wiązki światła było zastosowanie klosza z odpowiednio ukształtowaną mozaiką pryzmatów. Ostatnio dzięki zastosowaniu komputerowego projektowania odbłyśnika można było zrezygnować z mozaiki i zastosować gładką szybę. Bardzo wydajne są projektory soczewkowe, które składają się z parabolicznego odbłyśnika, przesłony formującej strumień światła i soczewki skupiającej. Projektory dają silnie skupioną wiązkę światła o wyraźnej granicy światło-cień.
W większości nowych samochodów stosuje się projektory bi-xenonowe. Pojedynczy projektor (soczewka) spełnia funkcję reflektora mijania, a po włączeniu świateł drogowych elektromagnes przesuwa specjalną przesłonę, odsłaniając część promienia zasłoniętą normalnie dla świateł mijania. Coraz częściej też występują reflektory z funkcją Dynamic - doświetlania zakrętów !
8.Co to jest temperatura barwowa i jak ją dobrać?
Temperatura barwowa palnika, jest kolorem świecenia emitowanym przez palnik ksenonowy i wyrażana jest w Kelwinach (K). Seryjnie, w zależności od lokalnych rynków i przepisów na nich obowiązujących, montowane są palniki o temperaturze 4300-5800K i luminacji 3200-2700Lm. Dla porównania światło halogenowe, świeci z temperaturą 3000K oraz luminacją ok. 1000 Lm. Temperatura koloru zmienia się od podczerwieni poprzez światło żółte (ciepłe), białe dzienne, aż do ultrafioletu (światło zimne). Ważnym parametrem jest luminacja, czyli wartość rzeczywistego światła, które palnik emituje przy danej temperaturze koloru. Jest ona odwrotnie proporcjonalna do temperatury świecenia. Zatem im większa temperatura barwowa, tym mniej jest rzeczywistego światła. XenoTec oferuje i rekomenduje stosowanie temperatur koloru zbliżonych do tych, montowanych seryjnie, w samochodach wyposażonych w instalacje ksenonową.
9.Czy temperatura barwowa ma wpływ na grzanie się palnika i czy inne parametry są od niej zależne?
Standard parametrów palnika ksenonowego, tj. napięcie, prąd oraz wynikającą z nich moc, jest zachowany, niezależnie od temperatury barwowej i nie ma ona znaczącego wpływu na rzeczywistą temperaturę pracy palnika. Temperatura barwowa jest określeniem "ciepłoty" barwy światła emitowanego przez palnik. Światło białe, zbliżone do światła dziennego, z żółtą poświatą odbierane jest jako jako ciepłe, a światło białe z niebieską poświatą, jako chłodne/ zimne.
10.Dlaczego zaleca się wymianę palników parami?
Ze względów bezpieczeństwa, zawsze zaleca się wymianę palników ksenonowych parami. Podczas ich długotrwałej pracy, następuje powolne wypalanie się w nich mieszanki odpowiedzialnej za temperaturową barwę emitowanego światła, co powoduje spadek luminacji, czyli pogorszenie parametrów oświetlenia. Wymieniając tylko jeden palnik na nowy, istnieje prawdopodobieństwo różnic w oświetleniu co może prowadzić do przemęczenia wzroku kierowcy, a w konsekwencji do niebiezpiecznych sytuacji na drodze.
11. Barwy zestawów ksenonowych:
~3000K - żółte światło, mocny efekt penetrujący 4300K - żółty, początek zakresu lamp ksenonowych 5000K - światło białe
6000K - światło białe, z poświatą koloru niebieskiego 6500K - światło dzienne 8000K - biel połączona z wyraźnym niebieskim 12000K - światło koloru fioletowego